Στα σχέδια θα πρέπει να υπάρχει σημείο αφετηρίας μέτρησης υψών +/-0.0 ή αλλιώς σημείο αναφοράς. Έτσι όλα τα αναγραφόμενα υψόμετρα στα σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές) θα πρέπει να έχουν διάσταση μετρούμενη από την κατακόρυφη απόσταση από το σημείο αναφοράς. Έτσι μιλάμε πάντα για σχετικά υψόμετρα και με αυτά συγκρίνουμε τη μελέτη και πραγματικότητα. Απόλυτα υψόμετρα μπορούμε να συναντήσουμε σε τοπογραφικές μελέτες και προκειμένου για το ανάγλυφο του γηπέδου.
Τα προβλήματα που συνήθως συναντούμε οι μηχανικοί είναι:
1. Να μην υπάρχει ένδειξη αρχής μέτρησης των υψών (το συχνότερο φαινόμενο θεωρώ, ιδίως σε οικισμούς). Αυτό μπορεί ίσως να ανευρεθεί έμμεσα όπως π.χ. από πιθανές κλίμακες περιμετρικά της κατοικίας, εισόδους από δρόμους κλπ. ή εφόσον πρόκειται για σχέδια πόλεων να θεωρήσουμε εμείς ως σημείο αναφοράς την ερυθρά γραμμή ή το πεζοδρόμιο όταν δεν υπάρχει μελέτη υψομέτρων που συνοδεύει το σχέδιο πόλης στη συγκεριμένη περιοχή.
2. Να μην έχει γίνει ουσιαστική μελέτη υψομέτρων και αυτά που δείχνονται να είναι "σχετικά". Πολλές φορές σε επικλινή εδάφη (πλαγιές κλπ) συναντούμε όψεις κατόψεις με το έδαφος του γηπέδου σε οριζόντια γραμμή. Έτσι είτε πρέπει να υποθέσουμε ότι δεν έχει επιχωματωθεί ο περιβάλλων χώρος (λάθος κατα τη γνώμη μου, εφόσον πρακτικά δεν γίνεται, είτε να θεωρήσουμε ότι υπάρχει υπέρβαση ύψους με ότι αυτό συνεπάγεται (δηλ. από υπόγειο --> όροφος). Βέβαια μιλώντας για υπέρβαση ύψους και δόμηση εννοώ πάνω από 2-3 μέτρα και όχι μόνο 1μ. το οποίο αυτό αντιμετωπίζεται σίγουρα με Κατ.3.

Τουλάχιστον από την εμπειρία μου, μία σωστή υψομετρική μελέτη (με σχετικά αναγραφόμενα υψόμετρα), στα σχέδια δεν εμφανίζει αυθαιρεσίες στο ύψος. Σε αντίθεση περίπτωση είνα συχνό το φαινόμενο.

Επίσης στο Νόμο όπως σωστά ανέφερες ο όρος ξεμπαζώνω εμφανίζεται σε περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται ΜΣΕ και όχι ως αυθαίρετη κατασκευή ή άλλη περίπτωση για την οποία υποδυκνύεται τρόπος αντιμετώπισή της.
Ο Νομοθέτης εξάλλου προέβλεψε διαμορφώσεις εδάφους ως 1,0μ. σε περίπτωση της Κατ.3. Διαμορφώσεις εδάφους. π.χ. 3μ. δεν τις προέβλεψε γιατί αφενός υπονοείται υπερβάση ύψους και δεν μπορούν κατα τη ταπεινή μου γνώμη να εφαρμοστούν. Ως εκ τούτου τέτοιες υψηλές διαφορές λογίζονται ως υπερβάσεις ύψους που οδηγούν συνήθως από υπόγεια σε ισόγεια με υπέρβαση δόμησης κυρίων χώρων. Εκτός αν, υπάρχει ορατή τάφρος 3μ. περιμετρικά του υπογείου, το οποίο είναι προφανές ότι δεν "μπαζώθηκε" ή αν θες "ξεμπαζώθηκε".
Θα επαναλάβω επίσης την Εγκύκλιο 2 ΥΠΕΝ 31.5.2019:
"Για να θεωρηθεί ένας χώρος υπόγειος, ούτως ώστε να εφαρμοστεί ο μειωτικός συντελεστής της παρ. 6, θα πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις του ν.1577/85."